BÀI THẢO
LUẬN
VAI TRÒ TÀI CHÍNH CÔNG 2008 – 2010
I.
Tìm hiểu chung
về tài chính công
Nhà
nước ra đời mang tính chất khách quan nhưng tồn tại lại mang tính chất chủ
quan. Nhà nước có 2 chức năng chính là trấn áp bạo lực và tổ chức quản lí. Vai
trò của tài chính công luôn gắn liền với vai trò của nhà nước trong từng thời
kì nhất định, tài chính công là một trong các công cụ được nhà nước sử dụng
nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước trong từng thời kỳ.
Khái
niệm tài chính công được thể hiện qua 2 khía cạnh: hình thức và vật chất.
Xét về hình thức, tài chính
công là các hoạt động thu, chi tiền tệ nhà nước gắn liền với quá trình tạo lập
và sử dụng quỹ tài chính công nhằm đáp ứng các nhu cáu thực hiện chức năng của
nhà nước trong việc cung cấp hành hóa công cho xã hội.
Xét về thực chất, tài chính
công phản ánh các quan hệ kinh tế trong phân phối nguồn tài chính quốc gia phát
sinh giữa các cơ quan công quyền của nhà nước với các chủ thể khác trong nền
kinh tế nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước trong việc cung cấp
hành hóa, dịch vụ công cho xã hội không vì mục tiêu lợi nhuận.
Vai
trò của tài chính công đối với nề kinh tế rất quan trọng. Cụ thể, vai trò của
tài chính công được xem xét trên hai phương diện là: đảm bảo duy trì sự tồn
tại, hoạt động của bộ máy nhà nước và điều tiết vĩ mô các hoạt động kinh tế -
xã hội.
Đảm bảo duy trì sự tồn tại, hoạt động
của bộ máy nhà nước, là vai trò truyền thống của tài chính công trong mọi mô
hình kinh tế mà bất cứ quốc gia nào cũng đều sử dụng tài chính công để phục vụ
cho công việc quản lý, điều hành nền kinh tế -
xã hội. Đồng thời thông qua các hoạt động của tài chính công đã tạo
nguồn tài chính một cách kịp thời để đáp ứng nhu cầu chi tiêu thường xuyên của
nhà nước, giúp cho bộ máy nhà nước được vận hành có hiệu quả.
Điều tiết vĩ mô các hoạt động kinh tế -
xã hội là vai trò đáng chú trọng hơn trong cơ chế thị trường. Chính
phủ các nước sử dụng tài chính công như một công cụ nhằm khắc phục những thất
bại của nền kinh tế thị trường như độc quyền, khoảng cách giàu nghèo… Vai trò
này được thực hiện qua hai công cụ: công cụ thuế và công cụ chi tiêu công nhằm
thúc đẩy kinh tế tăng trưởng ổn định, bền vững và ổn định kinh tế vĩ mô thực
hiện công bằng xã hội đồng thời giải quyết các vấn đề xã hội
Trong
giai đoạn 2008 – 2010, vai trò tài chính công ở nước ta được thể hiện rõ ràng
nhất trong điều tiết vĩ mô các hoạt động kinh tế - xã hội nhằm ổn định kinh tế,
hạn chế đã suy giảm trước tác động của khủng hoảng toàn cầu đồng thời đưa đất
nước dần phục hồi sau khủng hoảng.
II-Vai
trò của tài chính công ở Việt Nam giai đoạn 2008 – 2010
1.
Tài chính công 2008
F Tình hình
kinh tế
+) Trong nửa đầu
năm, Việt Nam gánh chịu ảnh hưởng của tình trạng phát triển quá nóng khởi nguồn
từ dòng vốn vào ồ ạt. Kết quả là lạm phát gia tăng, thâm hụt thương mại, bong
bóng bất động sản và giảm sút chất lượng đầu tư
+) Chịu tác động
từ cuộc khủng hoảng KT thế giới 2007 - 2010
+) Các doanh nghiệp sản xuất gặp phải nhiều khó
khăn
F Tình hình xã
hội
+) Lạm phát những
tháng đầu năm cao -> khó khăn cho nhân dân
+)
Doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô sản xuất, cắt giảm lao động. Vào tháng 7/2008,
tổng số người thất nghiệp ở thành thị tăng 2,7% so với năm 2007, đưa tỷ lệ thất
nghiệp của khu vực thành thị lên 4,7% so với 4,6% năm 2007. Con số người thất
nghiệp, mất việc làm và phải giảm giờ làm còn tăng cao hơn nữa trong nửa cuối
năm 2008. Hơn nữa, lạm phát cao càng làm giảm thu nhập thực của đa số dân cư và
có tác động rất xấu đến nhóm người nghèo, thu nhập thấp.
Để
đảm bảo ổn định KT vĩ mô và an sinh xã hội chính phủ đã sử dụng TCC như một
công cụ hữu hiệu để tác động và nền kinh tế thông qua chính sách thuế và chi
tiêu công
1.1.
Chính sách thuế ( Điểu chỉnh tăng và giảm)
a)
Điều chỉnh
tăng
_ Điều chỉnh
tăng mức thuế suất thuế nhập khẩu bằng mức trần tối đa theo cam kết trong WTO của
năm 2008 đối với các hàng hoá tiêu dùng không khuyến khích nhập khẩu (ô tô
nguyên chiếc, linh kiện và phụ tùng ô tô; một số mặt hàng điện tử, điện lạnh,...)
VD về việc điều
chỉnh thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc
_ Điều chỉnh
tăng thuế suất thuế xuất khẩu đối với hàng hoá là tài nguyên thiên nhiên,
khoáng sản (dầu thô, than đá, quặng kim loại…)
_ Điều chỉnh
tăng lệ phí trước bạ đối với ôtô con nguyên chiếc dưới 10 chỗ ngồi
b)
Điều chỉnh giảm
_
Tiếp tục giảm thuế đối với khoảng 1.700 mặt hàng thuộc 26 ngành hàng khác nhau,
với mức giảm thuế từ 1 - 6% (chủ yếu là 2 - 3%).
_
Điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu đối với một số nhóm mặt hàng thiết thực phục vụ
sản xuất (clinke, một số mặt hàng nguyên
liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, giấy in báo…)
_
Giãn thời hạn nộp thuế và giảm thuế đối với các đơn vị sản xuất - kinh doanh hoạt
động chế biến hàng XK
_
Rà soát, bãi bỏ một số khoản phí, lệ phí và các khoản đóng góp của nhân dân
không còn phù hợp, giảm đóng góp của nhân dân trong điều kiện giá cả tăng
è
GIảm giá nguyên liệu đầu vào -> Giảm giá
thành sản phẩm
è
GIảm gánh nặng thuế cho doanh nghiệp trong đk
kinh tế trong nước và thế giới gặp phải nhiều khó khăn
è
Giảm gánh nặng thuế cho người dân
1.2.
Chi tiêu tài
chính công.
v
Cắt giảm 10% chi thường xuyên của các cơ quan
Nhà nước ( trừ chi lương) và giảm 25% tổng vốn đầu tư vào các dự án tài trợ bằng
trái phiếu chính phủ.
-
Nội dung:
Theo chỉ đạo, việc cắt giảm 10% chi tiêu sẽ tập
trung vào các nội dung chính như: tạm dừng mua sắm ôtô công, tài sản có giá trị
lớn, sửa chữa trụ sở làm việc; hạn chế tối đa các khoản chi hội nghị, hội thảo,
lễ hội, đi công tác trong và ngoài nước bằng ngân sách; tiết giảm tối thiểu 10%
trong sử dụng điện, nước, điện thoại; ngừng các khoản chi cho nhiệm vụ chưa cấp
bách và nội dung không thiết thực.
Đối với nguồn vốn trái phiếu chính phủ, các bộ,
ngành và địa phương sẽ phải rà soát lại việc phân bổ và xác định nhu cầu vốn
trong năm 2008. Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch - Đầu tư sẽ xây dựng phương án cắt
giảm khoảng 25% kế hoạch vốn đầu tư từ nguồn vốn trái phiếu chính phủ năm 2008.
-
Kết quả: Tiết kiệm chi thường xuyên gần 3 nghìn
tỷ đồng
Các
ngành, các cấp, các doanh nghiệp nhà nước đã thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính
phủ về tiết kiệm 10% chi thường xuyên trong năm 2008 (trừ các khoản liên quan đến
người lao động).
Số
tiền tiết kiệm này được bổ sung vào nguồn thực hiện chính sách an sinh xã hội;
phòng, chống khắc phục thiên tai, dịch bệnh và các nhiệm vụ cấp bách khác.
v
Rà soát lại danh mục các dự án đầu tư bằng vốn
Nhà nước và không tăng tổng vốn đầu tư
- Nội dung:
Trên
cơ sở đó, các bộ, ngành và địa phương sẽ đình hoãn khởi công các dự án không có
trong quy hoạch được phê duyệt, chưa đủ thủ tục, chưa giải phóng mặt bằng hoặc
còn nhiều vướng mắc về thủ tục. Ngừng triển khai các dự án chưa thực sự cấp bách,
không mang lại hiệu quả. Đình hoãn các dự án xây dựng trụ sở các cơ quan, xây dựng
hội trường, bảo tàng, nhà văn hóa đã có kế hoạch năm 2008 nhưng chưa khởi công.
Thực hiện giãn tiến độ các dự án: đã được duyệt hoàn thành đưa vào sử dụng năm
2007 trở về trước nhưng bố trí vốn không đủ tiến độ mà đến hết năm 2007 số vốn
bố trí chưa được 50% khối lượng dự án; các dự án còn vướng mắc trong thủ tục đầu
tư, giải phóng mặt bằng.
Các
bộ, ngành và địa phương không thực hiện rà soát sẽ không được tạm ứng vốn. Số vốn
có được từ các biện pháp này sẽ được chuyển cho các dự án có hiệu quả, cấp
bách, hoàn thành trong năm 2008 - 2009.
-
Kết quả: Đình hoãn, giãn tiến độ gần 2 nghìn dự
án, công trình
Việc
rà soát lại các công trình, dự án, danh mục dự án đầu tư sử dụng vốn từ nguồn
ngân sách nhà nước cần phải đình hoãn hoặc giãn tiến độ cũng được các Bộ,
ngành, địa phương triển khai nghiêm túc. Theo đó, tổng số công trình, dự án
đình hoãn, ngừng triển khai thực hiện và giãn tiến độ thực hiện trong kế hoạch
năm 2008 là 1.736 dự án, với tổng số vốn là 5.625 tỷ đồng.
Trong
đó, tổng số dự án điều chỉnh giảm của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước là
290 dự án với tổng số vốn là 4.775 tỷ đồng.
v
Tăng cường thu
hút và giải ngân ODA
- Nội dung:
Năm
2008, Bộ Tài chính đã tiến hành thẩm định và phê duyệt cho 08 dự án. Các dự án
này hỗ trợ cho Bộ Tài chính trong lĩnh vực: quản lý doanh nghiệp, quản lý nợ,
phân tích chính sách tài chính, quản lý rủi ro hải quan, nâng cao năng lực, hậu
WTO, quản lý thuế và quản lý giá.
Tình
hình đàm phán, ký kết các điều ước quốc tế cụ thể về ODA:Tổng vốn đầu tư của 08
dự án này gần 10 triệu USD, quy đổi ra là gần 141 tỷ VNĐ (trong đó vốn ODA viện
trợ không hoàn lại gần 9 triệu USD).
-
Kết quả: Tình hình thực
hiện các chương trình, dự án ODA năm 2008
Năm
2008, Bộ Tài chính tiếp nhận thêm 08 dự án mới, kết thúc 01 dự án, đưa tổng số
dự án đang thực hiện lên 25 chương trình, dự án với tổng giá trị cam kết lên đến
gần 248 triệu USD (trong đó 203 triệu ODA vay và 45 triệu ODA không hoàn lại).
Các dự án của Bộ Tài chính chủ yếu là dự án có quy mô vừa (10 dự án) và nhỏ (11
dự án).
Biểu đồ 2.1 - Số lượng dự án theo quy mô vốn
Các
dự án do nước ngoài tài trợ cho Bộ Tài chính tập trung hỗ trợ cho các lĩnh vực
quản lý thu NSNN (64%), quản lý chi NSNN (26%), quản lý nợ, lĩnh vực bảo hiểm….
Hình 2.2: Biểu đồ phân loại theo lĩnh vực
Phân loại dự án theo loại hình tài trợ thì số
lượng các dự án do các Tổ chức tài chính quốc tế và tổ chức quốc tế tài trợ (11
dự án) gần tương đương với số lượng dự án do các song phương (12 dự án). Tuy
nhiên, quy mô vốn thì hoàn toàn khác biệt (dự án do TCTCQT và TCQT chiếm tỷ lệ
cao nhất và chủ yếu nhất (88%)
Tóm
lại, có thể nói, những kết quả đạt được trong thu hút và sử dụng ODA của Việt
Nam trong năm qua đã cho thấy cộng đồng
tài trợ quốc tế đã khẳng định sự đồng tình và ủng hộ chính sách ngoại giao mở rộng,
đa dạng hoá, đa phương hoá của Việt Nam. Đồng thời, việc tiếp nhận và sử dụng
ODA đã góp phần tăng cường và củng cố vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Mặt khác góp phần quan trọng cho tổng đầu tư toàn xã hội, chiếm khoảng 12-13%.
Song điều quan trọng hơn cả là nguồn vốn ODA đã được tập trung để đầu tư phát
triển cơ sở hạ tầng KT-XH, góp phần tạo lập môi trường thuận lợi để thu hút đầu
tư trực tiếp nước ngoài, khu vực tư nhân nhằm xoá đói giảm nghèo và cải thiện đời
sống nhân dân.
Bên
cạnh những kết quả khả quan trong thu hút và sử dụng ODA thì vẫn còn một số yếu
kém:
Thứ nhất, mặc dù đã có
những chuyển biến tích cực nêu trên song có thể thấy tỷ lệ giải ngân ODA của Việt
Nam còn thấp so với mức trung bình của khu vực.
Thứ hai, các văn bản
pháp quy về ODA chưa được thực hiện đầy đủ; Chất lượng văn kiện chương trình, dự
án chưa cao; Năng lực nhà thầu/tư vấn không đáp ứng được yêu cầu công việc; Cơ
chế bố trí vốn đối ứng giữa Trung ương và địa phương chưa phù hợp; Năng lực tổ
chức và quản lý ODA ở cấp địa phương còn nhiều hạn chế; Cơ chế phối hợp giữa
Ban QLDA Trung ương và Ban QLDA của địa phương chưa chặt chẽ; Công tác xây dựng
kế hoạch hoạt động, kế hoạch chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị thực hiện dự án của các
Sở, ngành, Ban QLDA địa phương thường chậm và bị động; Sự khác biệt về quy
trình, thủ tục giữa Việt Nam và nhà tài trợ, đặc biệt trong lĩnh vực đấu thầu, chính sách về an sinh xã hội làm chậm
tiến độ thực hiện và giải ngân; Thay đổi quy hoạch ở địa bàn nơi thực hiện dự
án là một trong những nhân tố đã tác động không nhỏ đến tiến độ của dự án...
§
Thường xuyên rà soát, kiểm tra chi tiêu vay nợ
của các DNNN
§
Đề xuất quy định mới về quản lí tài chính của
các DNNN, trong đó yêu cầu DNNN tập trung vào lĩnh vực kinh doanh và các khoản
đầu tư của DNNN vào ngân hang và chứng khoán phải được sự chấp thuận của Thủ tướng
Chính phủ.
Đặc biệt trong
2008 nhà nước có chính sách tiền lương cho người nghỉ hưu và CNV thu nhập thấp.
Cụ thể:
† Ngày 12/9/2008,
Chính phủ đã ban hành Nghị định 101/2008/NĐ-CP điều chỉnh tăng lương hưu nói
chung và trợ cấp BHXH và trợ cấp hàng tháng đối với cán bộ xã, phường đã nghỉ
việc thêm 15% từ ngày 1/10 tới.
† Cũng từ ngày
1/10/2008, dự kiến sẽ áp dụng trợ cấp khó khăn đối với cán bộ, công chức, viên
chức và người hưởng lương thuộc LLVT có mức thu nhập thấp (hệ số lương từ 3,0
trở xuống) với mức trợ cấp 270.000 đồng/người/quý
2.
Tài chính công 2009
F Tình hình KT
– XH
+) Khủng hoảng tài chính của một số nền kinh tế lớn trong năm 2008 đã đẩy
kinh tế thế giới vào tình trạng suy thoái, làm thu hẹp đáng kể thị trường xuất
khẩu, thị trường vốn, thị trường lao động
+) việc thực thi chính sách kích thích kinh tế, ở một chừng mực nhất định
nào đó, sẽ gây áp lực làm tăng lạm phát và tác động tiêu cực tới nhiều lĩnh vực
kinh tế-xã hội khác của nước ta
Chính phủ đã sử dụng công cụ tài chính công như thế nào để giảm tốc độ theo đà suy thoái kinh tế, ổn định
kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội?
2.1.
Những chính sách điều chỉnh thuế 2009
( Chính sách thuế 2009 có thay đổi đáng kể so
với các năm trước được thể hiện cụ thể nhất qua 3 loại thuế:
+) Thuế TNCN
+) Thuế TNDN
+) Thuế VAT
a)
Thuế thu nhập DN
_ Giảm thuế suất
thuế TNDN từ 28% xuống 25%.
_ Giảm 30% thuế
TNDN cho các DNVN
_ Giãn nộp thuế
TNDN trong 9 tháng cho 1 số DN
è
Giảm bớt gánh nặng thuế cho DN, tạo đk cho DN tập
trung vốn vào phục vụ sản xuất.
b)
Thuế thu nhập cá nhân
+) Mở rộng phạm
vi áp dụng đối với các khoản thu nhập chịu thuế
Kể từ năm 2009, thu nhập chịu thuế không chỉ gói gọn trong thu nhập từ
tiền lương, tiền công, mà còn bao gồm thu nhập từ đầu tư chứng khoán, đầu tư vốn,
chuyển nhượng vốn, thừa kế, quà tặng, chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tiền bản
quyền tác giả… Những thay đổi này không chỉ giúp thuế TNCN của Việt Nam phù hợp
với thông lệ quốc tế, mà còn góp phần bù đắp phần nào sự giảm về số thu ngân
sách nhà nước từ thuế gián thu, chẳng hạn như thuế nhập khẩu do thực hiện các
cam kết quốc tế sau khi gia nhập WTO.
+) Hoãn huế thu nhập cá
nhân trong vòng 6 tháng ( bắt đầu từ 6/2/2009)
c)
Thuế giá trị gia tăng
+) Thu hẹp từ 28 xuống còn 25 nhóm hàng hoá, dịch vụ chịu thuế VAT.
+) Giảm 50% thuế VAT cho một số HHDV và hàng NK
+) Áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% đối với các dịch vụ xuất khẩu, mà
không cần thiết là phải có điều kiện tiêu thụ ngoài Việt Nam như trước đây
2.2.
Chính sách chi tiêu công
Chính phủ đưa ra gói cứu trợ nhằm trị giá 8 tỷ USD nhằm giải quyết cấp
thiết các vấn đề trước mắt đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội
a)
Đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô
Đáng chú ý nhất là việc chính phủ
hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp: với tổng trị giá 17000 tỷ đồng. Động thái này
có tác động tích cực về cả 2 phía doanh nghiệp và hệ thống ngân hàng.
+) Đối với DN: như một chiếc phao cứu sinh làm gia tăng tức thời lòng tin
của các doanh nghiệp, các ngân hàng và nhà đầu tư trong nước và quốc tế
vào trách nhiệm và quyền năng của Nhà nước trong giải cứu các doanh nghiệp đang
gặp khó khăn, cũng như vào triển vọng thị trường và môi trường đầu tư trong nước.
Đồng thời “Gói kích cầu” còn trực tiếp hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận được
các nguồn vốn ngân hàng với chi phí rẻ hơn, từ đó góp phần giảm giá, tăng cạnh
tranh và tăng tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ trên thị trường, có thêm cơ hội giữ
vững và mở rộng sản xuất, từ đó góp phần giảm bớt áp lực thất nghiệp và đảm bảo
ổn định xã hội.
+) Đối với hoạt động ngân hàng, “gói kích cầu”
còn giúp các ngân hàng cải thiện hoạt động huy động và cho vay tín dụng do
không phải hạ thấp lãi suất huy động, vừa mở rộng đầu ra nhờ không phải nâng
lãi suất cho vay dễ làm thu hẹp cầu tín dụng trên thị trường. Sự ổn định và hoạt
động lành mạnh của hệ thống ngân hàng trong khi gia tăng dòng tiền bơm vào thị
trường là điều kiện tiên quyết cho sự ổn định kinh tế vĩ mô và gia tăng các hoạt
động đầu tư xã hội.
b) An sinh xã hội
3.
Tài chính công 2010
Năm 2009 được đánh giá là đáy của suy thoái
kinh tế thế giới -> Tin tốt lành cho nền kinh tế 2010
Tuy nhiên,
cùng với những tác động tích cực từ các chính sách TCC 2009 đến nền kinh tế, các chính sách đã bộc lộ một
số điểm hạn chế như viêc: sự lạm dụng, thiếu kiểm soát và sử dụng không hiệu quả
các “gói các kích cầu” sẽ có thể gây ra một số hệ lụy tiêu cực nặng nề khó đo
lường, như: Làm thất thoát, lãng phí các nguồn vốn vay, gia tăng gánh nặng nợ nần
và các hiện tượng “đầu cơ nóng” , lạm phát…
*) Chính sách
thuế trong năm 2010 nổi bật với 3 lần giảm thuế nhập khẩu xăng
§
Từ ngày 21/4/2010, thuế nhập khẩu xăng giảm từ
20% xuống 17%, thuế nhập khẩu các loại dầu giảm từ 15% xuống 10%.
§
Từ ngày 1/12/2010, thuế nhập khẩu xăng giảm từ
17% xuống 12%, thuế nhập khẩu dầu giảm từ 10% xuống còn 5%.
§
Từ ngày 22/12/2010, thuế nhập khẩu xăng giảm
còn 6% từ mức 12% trước đó, thuế nhập khẩu dầu giảm còn 2% từ mức 5% trước đó.
*) Về chính
sách chi tiêu tài chính công
+) Tăng lương
cơ bản
+) Trợ giá cho
các mặt thiết yếu như một số hàng tiêu dùng, xăng dầu, điện…( và trích lập các
quỹ bình ổn giá). Theo kết quả kiểm toán tại 10 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu,
năm 2010 số phải trích là 4,583,753 triệu đồng
+) Các chính
sách trợ cấp được tăng cường. Chính sách trợ giú người có công và bảo trợ xã hội
tiếp tục được hoàn thiện, đã mở rộng đối tượng thụ hưởng và tăng mức trợ cấp.
Nhà nước dành hơn 19000 tỷ đồng (tăng 17% so với năm 2009) để thực hiện chính
sách cho hơn 1.4 triệu người công với cách mạng; dành 4500 tỷ đồng (gấp hơn 2 lần
so với năm 2009) để thực hiện trợ cấp thường xuyên cho hơn 1.6 triệu người. Dư
nợ cho vay ưu đãi để thực hiện các chính sách xã hội là 91000 tỷ đồng , tăng
25% so với năm 2009, riêng dư nợ tín dụng cho hơn 1.9 triệu học sinh, sinh viên
là 29000 tỷ, tăng 60%.
( VD thêm về
vvs TP HCM trợ giá xe buyt 700 tỷ
Hà
Nội : 339 tỷ)
II.
Kết
quả đạt được 2008 – 2010
Nghiên cứu và
phân tích các biểu đồ
1.1.
Chỉ số GDP, CPI, Xuất khẩu, Đầu tư.
Mặc
dù sau khủng hoảng, kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, nhưng kinh tế nước ta đã sớm
ra khỏi tình trạng suy giảm và có mức tăng trưởng khá cao. GDP cả năm 2010 tăng
khoảng 6,7%. Khu vực nông nghiệp tăng 2,6%, công nghiệp và xây dựng tăng 7,6%,
dịch vụ tăng 7,5% GDP bình quân đầu người năm 2010 đạt khoảng 1.160 USD (tăng
trưởng GDP bình quân giai đoạn 5 năm 2006 - 2010 đạt khoảng 7%/năm).
Vốn
đầu tư phát triển năm 2010 ước tăng 12,9% so với năm 2009 và bằng khoảng 41%
GDP.
Tổng
thu ngân sách nhà nước năm 2010 dự kiến vượt 12,7% so với dự toán và tăng 17,6%
so với năm 2009
Đến
hết năm 2010, dư nợ Chính phủ tương đương khoảng 44,5% GDP, dư nợ nước ngoài của
quốc gia khoảng 42,2% GDP và dư nợ công bằng 56,7% GDP, nằm trong giới hạn an
toàn
1.2. Thu hút vốn
FDI
Do
vẫn còn ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế thế giới,
thu hút FDI đạt 18,6 tỉ USD, giảm 19,5% so với mức 23,1 tỉ USD của năm 2009,
không đạt mục tiêu thu hút 22 – 25 tỉ USD trong năm 2010. Điểm sáng nhất trong
thu hút FDI năm nay là chỉ tiêu giải ngân, đạt 11 tỉ USD, tăng 10% so với năm
trước và chỉ cách kỉ lục của năm 2008 là 500 triệu USD; nhóm ngành sản phẩm chế
biến vươn lên dẫn đầu khi có tới 4,37 tỉ USD đăng kí và giúp số dự án nhóm này
tăng gần gấp rưỡi. Đây được đánh giá là tín hiệu tốt đối với nền kinh tế trong
việc thu hẹp thâm hụt thương mại trong tương lai.
Tuy
nhiên với những kết quả đạt đc, công tác quản lí TCC còn xuất hiện nhiểu yếu
kém mà chứng minh tốt nhất là vụ vinashin 2010
Nguyên nhân:
1.
Tình trạng “nước chảy chỗ trũng” là một trong những bất cập
của chính sách chi tiêu công.
Năm 2005 Vinashin được
Nhà nước cho vay 750 triệu USD lấy từ nguồn 1tỷ USD Nhà nước vay được từ hoạt động
phát hành trái phiếu quốc tế. Năm 2007, khoản vay
600 triệu USD của Vinashin tuy không có bảo lãnh của Chính phủ nhưng nhờ
có “thư hậu thuẫn” nên đã được vay với
lãi suất thấp. Tuy nhận được nhiều khoản vay, nhưng hoạt động đầu tư của Tập
đoàn lại mang lại hiệu quả không cao. Mức đóng góp vào tăng trưởng thấp, chưa
tương xứng. Ngày 1/11/2011
Vinashin đã chính thức bị Công ty Elliot VIN (Hà Lan) khởi kiện lên tòa án tại
Anh, liên quan đến khoản nợ 600 triệu đô la vay bằng trái phiếu. 60 triệu đô la
từ khoản vay này đã đến hạn trả nợ từ tháng 12/2010 nhưng
Vinashin và các công ty con không có khả năng thanh toán đưa Vinashin đến bờ vực
phá sản.
2.
Tình trạng bao che, biện
hộ
Từ năm 2006 đến 2009, tập
đoàn này đã qua 11 lần kiểm toán, kiểm tra, thanh tra nhưng vẫn không phát hiện
đầy đủ, kết luận đúng tình hình yếu kém để có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Theo
Tổng kiểm toán viên Nhà nước bấy giờ là
ông Vương ĐÌnh Huệ, đã 2 lần KTNN xây dựng
kế hoạch kiểm toán với tập đoàn này nhưng chưa thực hiện được để tránh trùng lặp
với công tác kiểm tra của Thanh tra
Chính phủ. Công tác thanh kiểm
tra ở một tập đoàn lớn như Vinashin đã không được chú trọng đúng mức và gây nên
hậu quả to lớn sau này.
Các
bạn có thể tham khảo thêm thông tin về vụ Vinashin cho bài thuyết trình của
mình!
Tài chính công và vụ
Vinashin
Tuổi
Trẻ - 20 tháng trước 130 lượt xem
TTCT - Không
thể không quan tâm đến thông tin từ Văn phòng Chính phủ hôm 18-9: Bộ Tài chính
được lệnh “xử lý” đề nghị của Vinashin về việc sử dụng 300 triệu USD từ nguồn
trái phiếu quốc tế năm 2010 để tập đoàn có nguồn trả nợ cho Ngân hàng Natixis.
Nôm na mà nói, chuyện này có nghĩa là lấy
300 triệu USD mới vay được năm nay qua phát hành trái phiếu quốc tế để bắt đầu
trả món nợ mà Vinashin vay năm 2005. Nhìn ra khỏi khuôn khổ vụ Vinashin, việc lấy
vay mới trả nợ cũ là một việc bất đắc dĩ mong rằng đừng tái diễn, vì những tác
động bất lợi không tránh khỏi.
Vẫn nên “ôn cố”...
Biết rằng tổng vốn mà Chính phủ bảo lãnh
cho Vinashin vay năm 2005 là 750 triệu USD, với lãi suất 7,125%/năm, tiền lãi
năm đầu đã hơn 53,43 triệu USD. Nếu tính năm năm qua, tiền lãi phải trả (chưa
tính lãi gộp) hơn 53,43 triệu USD/năm nhân với năm năm, tức 267,15 triệu USD. Nếu
tính lãi gộp thì 300 triệu USD trái phiếu mới vay được năm nay đem ra vừa đủ để
trả lãi, chưa tính đến trả vốn. Và nếu tính đến khi đáo hạn vào năm 2015, sẽ
còn bao nhiêu tiền lãi bên cạnh 750 triệu USD vốn phải trả: tối thiểu sẽ thêm 1
tỉ USD nữa, cả vốn lẫn lãi...
Ngay từ khi Vinashin mới được bảo lãnh
vay (năm 2005), Tuổi Trẻ Cuối Tuần đã tính toán số lãi phải trả này và cảnh
báo: “Ở góc độ người dân thường, không thể không đặt câu hỏi: lãi suất
7,125%/năm, vay 750 triệu USD trong 10 năm, trả lãi bao nhiêu? Thời gian như
tên bắn. Cuối tháng 3 này, các chủ nợ ở New York đã lãi khoảng... trên 26 triệu
USD sau sáu tháng, nếu tính hết thời hạn cho vay 10 năm, số lãi phải trả sẽ là
536 triệu USD (lãi đơn). Bất cứ ai mua nhà trả góp chỉ với 1%/năm đều có thể kiểm
nghiệm bằng thực tế trả lãi của mình”.
Một tuần sau đó, mục “Thời sự & suy
nghĩ” của Tuổi Trẻ khuyến cáo thêm: Cú sốc “mỗi năm trả nợ 2 tỉ USD” đã lan khắp
bề mặt báo chí trong tuần qua. Điều đó cho thấy công luận và công chúng quan
tâm đến đất nước như thế nào. Hãy nhìn thấy nơi làn sóng quan tâm đó một vận hội
tích cực: vận hội “thật sự liêm chính cần kiệm”. Hãy nương theo làn sóng ý dân
muốn “sạch” đó để thật sự làm sạch bộ máy. Từ đó, hãy khởi sự một ý thức mới
“chúng ta đang nợ, hãy sống, làm việc, sử dụng nợ như là những con nợ chứ đừng
như là các chủ nợ!”.
Tiếc là những khẩn khoản đó đã không được
chú ý đúng mức. Và tiền vay đã vào rồi ra khỏi Vinashin như gió vào nhà trống,
hậu quả nhãn tiền ngày nay.
...để “tri tân” cho sát
Cho đến buổi chất vấn chiều 10-6-2010 của
Quốc hội, những thông tin về số nợ đó của Vinashin đã được sử dụng ra sao vẫn
hiếm hoi như lá mùa thu. Ngay cả khi đại biểu Quốc hội Vũ Quang Hải chất vấn Bộ
trưởng Bộ Giao thông vận tải Hồ Nghĩa Dũng về vụ thua lỗ của con tàu Hoa Sen của
Vinashin, vấn đề nợ của Vinashin cũng chỉ gói gọn ở con tàu bất hạnh này. Gọi
là “bất hạnh” vì theo giải thích của bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Vinashin
vừa mua con tàu đó xong thì rơi ngay vào cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, thị
phần vận tải hàng hải thế giới - chứ không phải riêng chúng ta - giảm mạnh, giá
cước vận tải còn giảm tới 100 lần...
Đối với Bộ Giao thông vận tải lúc đó,
Vinashin có thua lỗ là do gặp vận xui, mua tàu không đúng lúc, chứ việc mua con
tàu đó là đúng đắn: “Mục tiêu là vận chuyển hành khách và vận chuyển hàng hóa,
hàng hóa ở đây cụ thể là ôtô theo tuyến Bắc - Nam. Đứng về mặt phù hợp với quy
hoạch, chúng tôi cho rằng quy hoạch phát triển vận tải hàng hải cũng khuyến
khích các doanh nghiệp tìm phương án tổ chức để vận tải chủ yếu là hàng hóa và
hành khách trong tuyến ngắn, hàng hóa ở tuyến Bắc - Nam. Mục tiêu là phát triển
vận tải hàng hải tuyến Bắc - Nam để chia sẻ bớt áp lực đối với vận tải đường bộ...
Đấy là một chủ trương chung, có định hướng như vậy và Vinashin đi theo định hướng
này cũng là một suy nghĩ, theo tôi, có hợp lý của nó”. (*)
Trên một bình diện khác, cuộc chất vấn
và trả lời chất vấn chiều 10-6 ấy cho thấy vấn đề quan tâm là con tàu Hoa Sen
có giá 1.300 tỉ đồng, chứ chưa nghe nhắc đến tổng nợ của Vinashin là bao nhiêu.
Thành ra, thông báo “tái cơ cấu” Vinashin cùng tổng số nợ hơn 80.000 tỉ đồng mới
như “sét đánh ngang tai” đối với không ít người.
Vậy mà chỉ ít lâu sau khi lãnh đạo số một
của Vinashin là ông Phạm Thanh Bình bị đình chỉ chức vụ rồi bị bắt, thậm chí từ
đầu tháng 7, báo chí đã có thể tuôn ra hết loạt bài “phanh phui” này đến “hồ
sơ” khác. Thông tin về các sai phạm của ông này cứ như núi, ngang với số nợ; cứ
như thể báo chí đã nắm vụ Vinashin tường tận chân tơ kẽ tóc từ thuở nào. Nếu nhớ
lại buổi chất vấn trước đó một tháng của đại biểu Quốc hội Vũ Quang Hải, rõ
ràng là đại biểu Quốc hội “hiểu biết chuyện” này (để có thể chất vấn) chỉ nói đến
có “một móng tay” của vụ Vinashin. Câu hỏi đặt ra: Làm thế nào mà trước đó là cực
ít thông tin, còn sau khi nội vụ vỡ lở lại là cơn lũ thông tin?
Đó mới chính là vấn đề cần đặt ra để hi
vọng tránh các “vụ Vinashin” khác. Một công ty niêm yết thị trường chứng khoán,
để thật sự được đánh giá là đáng tin cậy, phải được kiểm toán độc lập ra sao,
cáo bạch hằng năm như thế nào thì tại sao Vinashin lại không phải làm như thế?
Một con nợ ngân hàng bị giám sát như thế nào thì tại sao Vinashin lại không được
giám sát như thế?
Câu trả lời chất vấn của bộ trưởng Bộ
Giao thông vận tải: “Chúng tôi là một bộ, là quản lý nhà nước về chuyên ngành kỹ
thuật. Về những vấn đề những dự án tương tự như vậy thì bộ không có quyết định.
Nhưng sau khi nghe thông tin về những tình hình khó khăn và công ty còn định đầu
tư tiếp thì vấn đề này bộ đã phát hiện và đình chỉ, đã yêu cầu công ty phải xem
xét lại phương án làm ăn và không được tiếp tục thực hiện.
Hiện nay doanh nghiệp đang xây dựng một
vài phương án để xử lý về vấn đề này, tuy nhiên cụ thể thì chúng tôi chưa được
báo cáo” (**) cho thấy Vinashin được quản lý như thế nào. Năm năm qua, “con nợ”
Vinashin đã có lần nào cáo bạch với bất cứ ai? Với người dân đóng thuế trả nợ
thay?
Các bạn có thể dowm slide bài thuyết trình này tại đây
e cảm ơn chị ạ
ReplyDelete